تحلیل مشتری یکی از اصلیترین کارهایی است که شما باید برای بهبود فعالیتهای خود انجام دهید. آیا شما فروشندهای میشناسید که اهمیتی به میزان فروش و مشتریان خود ندهد و افزایش یا کاهش مشتریانش برای او حائز اهمیت نباشد؟ جذب و حفظ مشتری از مهمترین اهداف یک فروشنده حرفهای است که نیاز به ابزارهایی دارد. تحلیل مشتری یکی از ابزارهای مهم برای موفقیت و پیشرفت در امر فروش محسوب میشود. تحلیل کردن مشتریان به جز از طریق جمع آوری داده مشتریان امکان پذیر نیست. شما به عنوان یک مشتری باید بدانید چه عواملی باعث جذب مشتریانتان میشود؟ در این مقاله قصد داریم به صورت اختصاصی در مورد موضوع تحلیل کردن مشتریان صحبت کنیم با ما همراه باشید.
تحلیل مشتری چیست؟
مفهوم تحلیل مشتری (Customer Analytics) به معنای مطالعه دادههای گردآوری شده از شرکت یا وبسایت، به منظور ارزیابی، درک و تفسیر رفتار مشتری در مراحل مختلف سفر مشتری است. اهمیت تحلیل مشتریان چیست؟ چرا ما باید مشتریانمان را تحلیل کنیم؟
تصمیم گیری یکی از وظایف اصلی مدیران است که بدون دیتا، عملاً ارزشی نداشته و قابلیت اجرا ندارد. از آن جایی که تحلیل مشتری میتواند به صورت مستقیم بر تصمیم گیری تاثیر بگذارد برای مدیران حائز اهمیت است. تصمیم باید بر پایه دادههای قابل استناد اخذ شود. تحلیل مشتریان به شناسایی خواستهها، الگوهای رفتاری، ناهنجاریها و خلاهایی که در سازمان مانع پیشرفت شده است کمک میکند.
پیش از آن که وارد مباحث تخصصی شویم لازم است با مفهوم سفر مشتری آشنا شوید زیرا در توضیحاتمان از این اصطلاح بهره میگیریم؛ سفر مشتری (Customer Journey) در واقع مسیری است که مشتری از لحظه آشنایی با برند و محصولات ما تا هنگام خرید و بعد از آن پشت سر میگذارد. در سفر مشتری باید سعی کنیم با استفاده از رفتارشناسی مناسب مخاطب و تحلیل اقدامات او، بهترین و سادهترین مسیر را بهگونهای برایش ترسیم کنیم که خیلی راحت به محتوا یا محصول موردنظر برسد.
چه دادههایی در تحلیل مشتری، تحلیل میشود؟
در تحلیل مشتری به صورت کلی 4 داده وجود دارد که به شما در بهبود روند تصمیم گیری کمک میکند. در ادامه با این 4 داده آشنا میشویم.
دادههای شخصی
اولین دادهای که در تحلیل مشتری باید بررسی شود، داده شخصی مشتریان است. دادههای شخصی مشتریان به چه دادههایی گفته میشود؟ به طور کلی دو دسته اطلاعات شخصی وجود دارد که یکی از آنها در واقع ابزاری برای شناسایی دقیق آن شخص است؛ این اطلاعات عبارتند از نام و نام خانوادگی، شهر و استان محل سکونت، آدرس منزل، آدرس ایمیل، شماره تماس و .... دسته دوم اطلاعاتی هستند که شخص با آن شناسایی نمیشود اما در تحلیل مشتری جز دادههای شخصی محسوب میشود. آدرس آی پی، مشخصات کوکی و دستگاه از دادههای دسته دوم محسوب میشوند.
دادههای تعاملی
دومین دادههایی که کاربرد فراوانی دارد، نحوه تعامل مشتری با برند شما است. به این نوع دادهها، داده تعاملی گفته میشود. در دادههای تعاملی رفتار مشتری در وب سایت و شبکه های مجازی رصد میشود و به عنوان یک منبع برای تحلیل مشتریان به کار گرفته میشود. نرخ بازدید از وب سایت و صفحات اجتماعی شما در فضای مجازی، نرخ کلیک، بازخورد، نرخ تبدیل و ... از دادههای تعاملی مفید هستند.
دادههای رفتاری
سومین داده از دادههایی که در تحلیل مشتری به شما کمک میکند دادههای رفتاری نام دارند، دادههای رفتاری آن دسته از دادههایی هستند به شما در درک الگوهای رفتاری مشتری را در طول سفرِ مشتری، کمک میکند. به عنوان مثال دادههای رفتاری شامل مواردی همچون جزئیات خرید، خریدهای قبلی، متوسط ارزش سفارشات و دادههای ترک سبد خرید میشود.
دادههای نگرشی
دادههای نگرشی چیست؟ داده دیگری که به مدیران کمک بسیاری میکند داده های نگرشی هستند. انسان مجموعه ای از عواطف و احساسات است که بر آن اساس تصمیم گیریهای خود را انجام میدهد. داده های نگرشی همان احساسات و عواطف مشتریان است! اما سوال این جا است که احساس و عواطف مشتری چگونه سنجیده میشود و دقیقاً به چه عاملی بر میگردد؟ داده های نگرشی همان احساسی است که مشتری نسبت به برند شما دارد. شما باید ببینید که مشتری چه احساسی نسبت به برند و محصولتان دارد و آیا این احساس مثبت است یا منفی؟ داده های نگرشی را چگونه میتوان به دست آورد؟ داده های نگرشی اغلب از راه نظرسنجی، مصاحبه، بازخوردها و شکایتهای مشتریان به دست میآید.
چه تحلیلهایی میتوان از مشتریان داشت؟
در دسته بندی کلی تحلیل مشتری، هفت نوع تحلیل وجود دارد که در ادامه به صورت مختصر به آنها اشاره میکنیم.
- تحلیل میزان رضایت مشتری: در تحلیل رضایت مشتری شما بررسی میکنید که آیا مشتری از شما راضی است یا خیر؟!
- تحلیل ارزش طول عمر مشتری یا (Customer lifetime value): ارزشی که مشتری برای شما (در طول دوره ای که مشتریتان بوده) چقدر بوده است؟
- تحلیل دستهبندی مشتری: دسته بندی مشتریان براساس معیارهای مختلف مانند موقعیت جغرافیایی، بودجه و ... صورت میگیرد و باید برای هر کدام استراتژی مشخصی برای فروش داشته باشید.

- تحلیل کانال فروش: بررسی و تحلیل بهترین کانالهای فروش یکی از مهم ترین انواع تحلیل فروش است.
- تحلیل وب سایت: اگر کسب و کار شما دارای وب سایت بوده و در آن بستر فعالیت میکند باید تحلیل وب سایت را در اولویت قرار دهید.
- تحلیل شبکههای اجتماعی: امروزه همه افراد به شبکههای اجتماعی دسترسی دارند بنابراین تحلیل شبکه اجتماعی میتواند منجر به اطلاعات مفیدی شود. اهمیت شبکه های اجتماعی بر هیچکس پوشیده نیست زیرا یک مشتری ناراضی میتواند به راحتی باعث ناراضی کردن سایر مشتریان بالقوه و بالفعل شود.
- تحلیل ریزش مشتری: در اصول بازاریابی یکی از مباحثی که همیشه مطرح میشود این است که حفظ و نگهداری مشتریان فعلی از جذب مشتریان جدید آسان تر است. در تحلیل ریزش مشتری، تعداد مشتریانی که در یک بازه یک ساله محصول یا خدمت را ترک کرده اند مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
تحلیل مشتری میتواند در بلند مدت به موفقیت کسب و کار در فضای رقابتی امروز کمک کند در نتیجه مدیران باید آن را جدی گرفته و از متخصصین حوزه بازاریابی و تحلیل مشتری برای این کار کمک بگیرند.